A decisión da Xunta de Galicia de incrementar o canon de recollida de residuos en Sogama ata os 108 euros por tonelada desencadeou unha nova controversia entre socialistas e populares en Monforte. O PSdeG acusa ao Goberno galego e á empresa pública de «mentir» aos cidadáns ao atribuíren o aumento a un imposto estatal, cando, segundo os socialistas, a verdadeira causa é a deficiente xestión de residuos que se realiza na comunidade. Os socialistas destacan que o tributo grava principalmente a incineración e o almacenamento en vertedoiros, seguindo unha directiva europea que penaliza as formas de xestión altamente contaminantes. Os socialistas lamentan que o Goberno do PP leva unha década incumprindo as normas medioambientais, o que agora se traduce en impostos e multas que afectan a toda a cidadanía.
O PSdeG critica que a Xunta recada o imposto en Galicia, cuestionando que non se destine a compensar os sobrecustos na xestión do lixo. José Tomé Roca, secretario xeral do PSdeG na provincia de Lugo criticou a «vergoñenta» xestión do PP con Sogama, e avanzou que levarán a todas as institucións a petición de anulación da subida do canon. Tomé denunciou que a subida de 39 euros por tonelada no último ano e medio e o novo aumento previsto de 42 euros para 2025 se deben a sancións da Unión Europea, derivadas da mala xestión dos residuos, e instou á Xunta a explorar un novo modelo de xestión máis sustentable.
Os socialistas propoñen que a Xunta incremente o fondo de compensación local, que permanece conxelado desde 2009, e esixen a creación dun comité de expertos para redeseñar a xestión dos residuos, enfocándose na reciclaxe e a reutilización para reducir a incineración e o vertido en vertedoiros. Ademais, Tomé anunciou que o PSdeG volverá levar ao pleno da Deputación unha proposta para anular a suba do canon e que promoverán mocións nos plenos municipais para esixir cambios.
Pola súa banda, o PP de Monforte defende unha postura diferente. Os concelleiros populares presentarán no pleno deste mes unha moción para que o Goberno central elimine os impostos que gravan a actividade de tratamento de residuos e restableza a retribución ao investimento da planta termoeléctrica de Sogama, dereito que estaba garantido ata 2026. A voceira popular, Katy Varela, argumenta que as decisións do Goberno de Pedro Sánchez, como a eliminación da retribución á termoeléctrica de Sogama e a redución das retribucións á planta de coxeración, están detrás da suba do canon.
Varela sostén que, malia as explicacións do PSdeG sobre a directiva europea, a maioría dos países da UE non aplicaron tributos similares aos do Estado español. Segundo a voceira, Sogama soportou o ano pasado 9,1 millóns de euros en impostos ao vertido e á incineración cos seus propios recursos, sen trasladar este custo aos concellos, pero ante a previsión de que estas medidas continúen, a empresa pública anunciou unha nova actualización do canon para 2025.
Esta nova disputa sobre a xestión dos residuos en Galicia evidencia unha vez máis a polarización política entre socialistas e populares, nun contexto no que ambas formacións se acusan mutuamente de trasladar as súas responsabilidades e erros de xestión aos cidadáns e aos concellos.•
