
O proceso para que a Ribeira Sacra sexa recoñecida como Patrimonio Mundial deu un novo paso adiante coa presentación definitiva da candidatura ante a Unesco. O anuncio realizouno o conselleiro de Cultura, Lingua e Xuventude, José López Campos, durante a súa intervención en Fitur, a Feira Internacional de Turismo celebrada en Madrid. Na presentación, que tivo lugar no expositor de Galicia, o responsable autonómico detallou que toda a documentación foi enviada dentro dos prazos estipulados, despois da revisión realizada polo Ministerio de Cultura, que actúa como intermediario ante o Centro de Patrimonio Mundial con sede en París.
López Campos destacou que a proposta presentada baixo o nome «Ribeira Sacra: Paisaxe da Auga» reforza a súa candidatura con novos elementos que subliñan a importancia da auga na configuración da paisaxe e na vida do territorio. Ademais, fixo fincapé en que o expediente se viu mellorado grazas ás achegas de técnicos, expertos e representantes da cidadanía, así como ao traballo conxunto realizado coas administracións locais e autonómica.
Durante o acto, o conselleiro estivo acompañado pola directora xeral de Patrimonio Cultural, Mª del Carmen Martínez, o presidente do Consorcio de Turismo Ribeira Sacra, Luis Fernández Guitián, e os presidentes das Deputacións de Lugo e Ourense, José Tomé e Luis Menor, respectivamente. Os responsables institucionais coincidiron en salientar a importancia deste recoñecemento para a valorización do territorio e para a proxección internacional da Ribeira Sacra como destino de referencia en turismo cultural e natural.
SEIS ATRIBUTOS DE VALOR UNIVERSAL
A candidatura da Ribeira Sacra está baseada en seis atributos que destacan a súa singularidade. En primeiro lugar, sublíñanse os canóns e vales fluviais esculpidos ao longo dos séculos pola acción da auga, que configuran unha paisaxe caracterizada polos meandros, a orografía abrupta e a interacción entre os ríos Miño e Sil e a actividade humana.
Outro dos aspectos clave é a estrutura territorial vinculada á xestión da auga, que se manifesta na organización do espazo fluvial e na distribución das parroquias. O expediente presentado fai referencia á importancia do patrimonio hidráulico, no que se inclúuen muíños, centrais hidroeléctricas e saltos de auga que son testemuñas da relación entre a auga e a actividade económica ao longo da historia.
A pervivencia dos sistemas tradicionais de cultivo en terrazas e socalcos é outro dos elementos que reforzan a candidatura. A viticultura heroica que caracteriza a Ribeira Sacra, baseada na adaptación ás complexas condicións xeográficas, é un dos aspectos que mellor definen este territorio.
A pegada monástica e eremítica, con mosteiros e igrexas que testemuñan a profunda relación da zona coa espiritualidade, é outro dos puntos destacados na proposta. O expediente presentado ante a Unesco fai fincapé na riqueza deste legado arquitectónico e na súa integración coa paisaxe natural.
Por último, a candidatura pon en valor o patrimonio inmaterial e o capital biocultural da Ribeira Sacra, que se manifesta en tradicións, festividades, toponimia e lendas vencelladas á auga. A sacralización de fontes, minas e cursos fluviais reflicte unha conexión ancestral coa natureza que contribúi a definir a identidade da comarca.
O PROCESO DE AVALIACIÓN POLA UNESCO
Unha vez remitida a documentación, a candidatura será sometida a avaliación polos organismos consultivos da Unesco, que analizarán os criterios de excepcionalidade, integridade e autenticidade da Ribeira Sacra como paisaxe cultural. Este proceso incluirá visitas de expertos internacionais que estudarán sobre o terreo os valores que fundamentan a proposta.
Se a candidatura supera esta fase, a decisión final tomarase en 2026 no Comité do Patrimonio Mundial, onde se determinará se a Ribeira Sacra pasa a formar parte da Lista do Patrimonio Mundial da Unesco. De ser aceptada, este recoñecemento suporía un impulso para a conservación e a promoción deste territorio, ademais de reforzar a súa proxección internacional como destino cultural e paisaxístico de referencia.•